|
|
|
|
|
|
|
|
|
REHABILITACJA PACJENTÓW PO LECZENIU OPERACYJNYM
RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO
|
Mimowolna utrata moczu u pacjentów po usunięciu gruczołu krokowego związana jest z częściowym, mechanicznym uszkodzeniem aparatu zwieraczowego cewki moczowej i może mieć różny stopień nasilenia – od gubienia (wykapywania) niewielkich ilości moczu do zupełnego nietrzymania. Gubienie moczu potęguje wysiłek powodujący wzrost ciśnienia śródbrzusznego, wywołany takimi czynnościami jak np. kaszel, śmiech, kichanie, dźwignięcie ciężaru.
Aparat zwieraczowy cewki moczowej składa się ze zwieracza wewnętrznego i zi i iii i zewnętrznego. Kontrola trzymania moczu odbywa się przede wszystkim przez zwieracz wewnętrzny. Jest on zbudowany z włókien mięśniowych działających niezależnie od woli człowieka. Zwieracz zewnętrzny jest mechanizmem „wspomagającym”. Tworzą go włókna otaczające cewkę w obrębie przepony moczowo – płciowej i jego skurcz można wywołać świadomie. Podczas operacyjnego usuwania gruczołu krokowego zwieracz wewnętrzny zostaje uszkodzony. Trzymanie moczu po zabiegu odbywa się, zatem w oparciu o działanie i stopień sprawności tylko zwieracza zewnętrznego. Ważne, więc jest, aby drogą ćwiczeń doprowadzić do wzmocnienia tego mięśnia, a także pozostałych mięśni dna miednicy* – zwiększyć siłę i szybkość ich skurczu. |
Przepona moczowo-płciowa stanowi rodzaj płyty mięśniowej zawieszonej między kością guziczną a spojeniem łonowym .Zbudowana jest z grupy mięśni, w której aktywność jednego z nich zawsze wiąże się z aktywnością pozostałych. Każdy mięsień zbudowany jest z dwóch rodzajów włókien. Pierwsze to włókna wolnokurczliwe odpowiedzialne za długotrwały wysiłek i pełniące ważną rolę w podtrzymywaniu narządów miednicy małej. Drugie to włókna szybkokurczliwe odpowiedzialne za szybki skurcz i rozkurcz, niezdolne do długotrwałego wysiłku. W związku z tym stosuje się dwa rodzaje ćwiczeń zwieracza zewnętrznego cewki i przepony moczowo – płciowej: powodujące wzrost siły skurczu oraz zwiększające szybkość skurczu
|
Ćwiczenia poprawiające siłę skurczu mięśnia krokowego
Ćwiczenia poprawiające siłę skurczu polegają na powolnym napięciu, a następnie rozluźnieniu mięśni.
Ćwiczenia poprawiające siłę skurczu polegają na powolnym napięciu, a następnie rozluźnieniu mięśni.
|
Przykład ćwiczenia (1):
pozycja wyjściowa: leżenie na plecach, kończyny dolne ugięte w kolanach, stopy oparte o podłoże ruch: napięcie mięśni dna miednicy (około 10 sek.) rozluźnienie całego ciała i odpoczynek (około 30 sek.) |
Przykład ćwiczenia (2):
pozycja wyjściowa: leżenie na plecach, kończyny dolne ugięte w kolanach, stopy oparte o podłoże ruch: szybkie i silne napięcie mięśni dna miednicy(skurcz utrzymać przez 2-3 sek.) rozluźnienie całego ciała i odpoczynek (około 30 sek.) |
Ćwiczenia są wykonane prawidłowo
wtedy, gdy jednocześnie nie napina się mięśni posturalnych i szkieletowych np. mięśni pośladków, nóg a zwłaszcza mięśni brzucha. Początkowo wykonuje się je w pozycji leżącej, a następnie siedząc i stojąc. Kolejnym etapem treningu jest wykonywanie skurczów przed czynnościami powodującymi napięcie mięśni brzucha np. kichnięcie.
Taki trening należy wprowadzić do codziennych obowiązków i powtarzać 3 lub 4 razy dziennie w seriach 13-tu powtórzeń obu rodzajów ćwiczeń. Ponadto co godzinę należy wykonać jeden silny skurcz (jak w ćwiczeniu 2). Uzyskanie odpowiedniego napięcia mięśni i utrzymanie nabytej sprawności nie jest procesem trwałym. Wymaga stałej aktywności, dyscypliny i systematyczności.
Taki trening należy wprowadzić do codziennych obowiązków i powtarzać 3 lub 4 razy dziennie w seriach 13-tu powtórzeń obu rodzajów ćwiczeń. Ponadto co godzinę należy wykonać jeden silny skurcz (jak w ćwiczeniu 2). Uzyskanie odpowiedniego napięcia mięśni i utrzymanie nabytej sprawności nie jest procesem trwałym. Wymaga stałej aktywności, dyscypliny i systematyczności.
Ćwiczenia grupowe
Dobrym rozwiązaniem wspomagającym indywidualny trening są ćwiczenia grupowe. Służą one nie tylko rehabilitacji mięśni przepony moczowo-płciowej, ale także ogólnemu usprawnieniu pacjenta. W trakcie tych ćwiczeń są angażowane przede wszystkim te mięśnie szkieletowe, które współpracują z mięśniami dna miednicy w oparciu o zjawisko synergizmu Wykonuje się je w różnych pozycjach, zwracając jednocześnie uwagę na regulację oddechu i działanie tzw. tłoczni brzusznej. Trening w grupie ułatwia mobilizację, a pacjenci nie czują się osamotnieni w obcowaniu ze swoim problemem.
|
Przykład ćwiczenia (3):
pozycja wyjściowa: wyjściowa: pacjent leży na plecach, kolana ugięte, stopy rozstawić na szerokość bioder ruch1: napiąć mięśnie dna miednicy (tak jakby się chciało wstrzymać mocz) i utrzymać napięcie, pośladki lekko unieść nad podłoże spokojnie i miarowo przy tym oddychając ruch2: opuścić pośladki i rozluźnić mięśni dna miednicy ćwiczenie powtórzyć 10 razy |
Przykład ćwiczenia (4):
pozycja wyjściowa: stojąc stopy rozstawić na szerokość bioder ,palce skierowane lekko do wewnątrz, ciężar ciała równomiernie rozłożony na obu nogach ruch: wykonując wydech napiąć jednocześnie mięśnie dna miednicy, a przy wdechu rozluźnić ( w trakcie napinania przepony dodatkowo maszerować w miejscu) ćwiczenie powtórzyć 10 razy |
Autor:
Dr n. med. Roman Sosnowski -Urolog
Adiunkt Kliniki Nowotworów Układu Moczowego Centrum Onkologii w Warszawie.
Mgr rahabilitacji Anna Rosa
Zakład Rehabilitacji Centrum Onkologii w Warszawie.
Dr n. med. Roman Sosnowski -Urolog
Adiunkt Kliniki Nowotworów Układu Moczowego Centrum Onkologii w Warszawie.
Mgr rahabilitacji Anna Rosa
Zakład Rehabilitacji Centrum Onkologii w Warszawie.
|
|
